Terwijl de operatie vanochtend pas voorbij was, is het hele gebied al weer vrijgegeven op de voorkant van het Taj en het Oberoi na. Wat doet Marcel dan? Die gaat uiteraard langs om even te kijken. Hier een paar foto's:
Uit het raam zie je lakens hangen waarmee mensen waarschijnlijk naar buiten zijn geklommen. 
En als laatste een foto van cafe Leopold. 
Net heb ik het bericht gelezen dat het na 62 uur allemaal voorbij is en dat de laatste terroristen in het Taj hotel zijn doodgeschoten. Ze doorzoeken het hotel nu maar hopelijk zijn er geen verrassingen meer. Voorbij is natuurlijk heel relatief. De stad gaat nu een nieuwe fase in om het hele gebeuren te verwerken. De Mumbaikers zijn er trots op dat hun stad na aanslagen weer heel snel opkrabbeld. Helaas zonder dat er iets veranderd aan de manier waarop de stad en het land worden bestuurd.
Dit is een stukje in de Times of India over de paniek van gisteren.
Op de 3e ochtend na de start van de aanslagen is het nog steeds niet voorbij. Het is nu zeven uur en er wordt nog altijd zwaar gevochten in het Taj Hotel. Ik ben er echt klaar mee en met mij de hele stad. Gisteren op het nieuws zag je telkens de kreet "Genoeg is Genoeg!". En dat klopt.
Op het nieuws krijg je te horen dat de Indiers de situatie volledig onder controle hebben. Volgens ons is dat helemaal niet het geval. Ik heb veel bewondering voor de militairen die gevochten hebben en zoveel mensen hebben bevrijd maar dat doet niet af aan het feit dat de hele aanpak kritisch bekeken moet worden.Vanochtend kreeg ik van een andere expat een mail. Hij schrijft dat de aanpak door de Indiers een 'farce' is. Ik ben bang dat hij gelijk heeft. Het heeft 40 uur geduurd voordat ze het Nariman huis waar de Israeliers gegijzeld zaten, ontzet hadden. Vijf gegijzelden zijn dood. Ze hebben vier Israeliers weten te bevrijden. Op het nieuws wordt gedaan alsof de commando's heel succesvol zijn geweest. Feit is dat het Nariman huis een klein appartementengebouw is met vijf etages en maar 13 kamers. 13 kamers! Hoe konden ze daar 40 uur over doen? Op het nieuws hoor je daar niets over. Om het gebouw heen stonden massa's mensen van heel dichtbij toe te kijken. Dat is ook niet bevorderlijk voor het soepele verloop van de operatie. Het was buiten de gebruikelijke Indiase chaos. Ook bij het Taj Hotel kunnen de media heel dichtbij komen. Daar stonden de journalisten zowat in de lobby van het hotel terwijl er nog steeds gevochten wordt .
Indiase nieuwszenders staan overduidelijk onder zware overheidscontrole. Ik heb de afgelopen dagen geen enkel kritisch commentaar gehoord over de manier van aanpak. Gisterenmiddag lagen de zenders er twee uur uit. Dat was gedaan in opdracht van de politie die paniek wilden voorkomen. Blijkbaar hadden de media gerapporteerd over nieuwe beschietingen in de stad.
Commando warfare
Toen ik gisteren ging slapen zou er nog een gewonde terrorist in het Taj Hotel zitten. Er waren geen gijzelaars meer. We zijn nu 10 uur verder en het is nog steeds niet voorbij. In plaats van een terrorist zijn het er nu plotseling meerdere. De overheid zegt dat het voor hen een moelijke operatie is omdat de terroristen getrained zijn in 'commando warfare". Helaas lijkt dat voor de Indiase commando's zelf niet te gelden. Waar zijn zij in getraind?
De feiten: 1. in het hotel zitten nog een paar terroristen die dood mogen 2. er zijn geen gijzelaars meer binnen 3. het hotel ligt toch al in puin 4. binnen en buiten het hotel staan een paar honderd commando's paraat. Kortom: maak er heel snel een eind aan!!! Het is nu echt genoeg.
En wat doen wij vandaag?
De expat mails gaan nu over het weekend en wat mensen gaan doen. Blijft iedereen binnen? Of kun je al weer gewoon de straat op en je eigen dingen doen? Ik denk dat wij vandaag weer gewoon naar buiten gaan. Ik heb er helemaal genoeg van om binnen te zitten. Sebastiaan heeft vanmiddag een verjaardagspartijtje en er is een afscheidsfeestje van mensen die weg gaan. Kortom, 'back to normal'! Wij storten ons vandaag gewoon weer in het Indiase leven.
Het begint nu weer langzaam donker te worden en het is nog steeds niet afgelopen. Bij het Taj Hotel wordt nog steeds geschoten. Ongelooflijk dat het zo lang duurt. Op het nieuws zien we steeds meer berichten over de banden van de terroristen met Pakistan. Blijkbaar zijn de terroristen getrained door het Pakistaanse leger. Dat zeggen de Indiers althans. Dit is een heel complexe situatie vanwege de slechte relatie tussen India en Pakistan.
Net ben ik op straat geweest om groenten en fruit te kopen. Veel winkels zijn dicht en op straat rijden nog altijd weinig auto's. Ik hoorde van iemand die vanochtend naar kantoor was gegaan en die het advies kreeg om eerder naar huis te gaan. Als je buiten loopt, heb je het idee alsof je door iedereen wordt aangestaard omdat je buitenlander bent. De toegangshekken naar de appartementsgebouwen in Breach Candy zijn allemaal afgesloten.
Ondertussen lezen we in de krant over de aanpak van de Indiase authoriteiten. Woensdagavond werden een paar terroristen gepakt bij Chowpatty Beach nadat ze drie hoge politiefunctionarissen hadden doodgeschoten. Er stond letterlijk in de krant dat de agenten die de terroristen aanhielden zo kwaad werden toen ze hoorden van hun dood dat ze een van de terroristen hebben doodgeslagen. Mmmm.
Een ander opvallend stukje ging over de terroristen in het Joodse centrum. In de krant stond dat de terroristen voor de bezetting inkopen hadden gedaan. Zo hadden ze onder andere wijn en 100kg (!) bevroren kip gekocht. Het zijn 8 terroristen dus die hebben per persoon meer dan 10 kg kip tot hun beschikking. Ze gaan er waarschijnlijk vanuit dat de bezetting heel lang gaat duren.
Vanmiddag
Het is allemaal heel onduidelijk wat er op het moment gaande is. Inmiddels hebben we weer verbinding met de nieuwszenders. De berichtgeving is echter erg verwarrend. Volgens de ene zender is het bijna voorbij in het Taj. Een andere zender geeft aan dat het restaurant nog ontruimt moet worden. Ze blijven focussen op de hotels maar inmiddels zijn ook de treinverbindingen naar het zuiden van de stad onderbroken. Dat vertellen ze niet en het lijkt alsof de reporters alleen maar bepaalde dingen mogen zeggen. Ook zie je andere informatie in de tickerline onder in beeld. Een van de zenders News X vermelde bijvoorbeeld dat de terroristen met 8 tot 10 boten zijn gekomen en dat het om 20 tot 40 terroristen gaat. Er zou een busje rondrijden met terroristen die gericht mensen op straat neerschieten. Dat vind ik een typisch paniekverhaal, dus ik neem het maar met een korreltje zout. Een vriend van ons werkt bij Reuters en die zegt dat het ook voor hen extreem moeilijk is om aan goeie informatie te komen.
Helaas blijkt nu dat er in de hotels veel meer slachtoffers zijn gevallen. De uiteindelijke aantallen zullen we later horen.
Na een rustige morgen is er weer onrust uitgebroken. Het gerucht gaat dat er weer geschoten wordt in de stad en de nieuwszenders werken niet meer. Blijkbaar is dat gedaan in opdracht van de politie om paniek te voorkomen. Ik was net in de club maar ben nu weer thuisgekomen. Better safe then sorry. Je ziet iedereen druk telefoneren en op straat wordt het weer stiller. Het is onduidelijk of dit massa-hysterie is of dat er echt iets aan de hand is. Dat van de kabeltelevisie klopt wel. Onze kabel doet het weer en alle zenders doen het gewoon behalve de nieuwszenders.
Dit is al weer de 2e ochtend sinds de aanvang van de aanslagen. Het is zeven uur en ik ben net wakker. Eerst even het laatste nieuws gelezen op het internet. Zover ik kan zien is het nu bijna voorbij. Gelukkig! Helaas ligt bij ons de kabel er uit (goeie timing!) en kan ik het nieuws niet op tv zien. Eigelijk is dat ook wel prima. Dat zappen langs de tv zenders is niet goed voor de rust in huis. Marcel is er overigens niet. Die is vanochtend heel vroeg gaan golfen. Kortom, het leven begint al weer een beetje te normaliseren. Na de eerste schrik en alle hectiek (o.a. het geruststellen van het thuisfront), is het nu tijd om rustig na te denken over wat er allemaal is gebeurd.
Ik heb een vreemd gevoel als ik alle nieuwsberichten beluister en lees. Kreten als 'de aanvallen waren met name gericht op houders van Amerikaanse en UK paspoorten', 'terroristen vallen toeristen aan', 'we zagen in de hotels overal lijken liggen', etc, etc. kan ik niet goed plaatsen. De realiteit is dat er 125 doden zijn gevallen (voor zover nu bekend). Voor het allergrootste deel zijn dat Indiers geweest die zijn doodgeschoten in het treinstation. Ook zijn er veel agenten dood. Er zijn maar weinig buitenlandse doden. CNN heeft het over zes buitenlanders van verschillende nationaliteiten. Het zijn dus niet alleen Engelsen en Amerikanen. De beelden van de hotels waren afschuwelijk. En er was ook nog een derde locatie, cafe Leopold. Telkens werd er geschoten en er werd met handgranaten gegooid. Ik vind het ongelooflijk dat er maar zo weinig mensen bij omgekomen zijn. De terroristen hadden het allemaal goed gepland maar blijkbaar is er toch iets fout gegaan. Misschien dat de dodencijfers later nog worden bijgesteld als alles voorbij is. De kranten staan vol met verhalen over de VIPs in de hotels en de ellende daar. Over het drama in het treinstation lees je bijna niets.
Ook met het verhaal dat de aanval tegen 'toeristen' gericht was heb ik moeite. Mumbai is geen toeristenstad laten we daar duidelijk over zijn. Verre van dat. Je hoort regelmatig de grap: Wat is de meest populaire toeristenattractie van Mumbai? Antwoord: De vertrekhal van het internationale vliegveld. Ha, ha. Als je het op toeristen gemunt hebt, dan voer je een aanval uit op de Taj Mahal bij Agra of op restaurants in Goa en niet op de vijfsterren hotels in Mumbai. In de vijfsterrenhotels zitten zakenlui en misschien een paar verdwaalde toeristen. Met deze aanval lukt het de terroristen om de economie te ontwrichten. Vandaag gaat de beurs weer open en dan zullen we zien wat er gebeurd.
Een laatste punt is de keuze van de locaties. Cafe Leopold is een cafe voor rugzaktoeristen. De combinatie van de vijfsterrenhotels en cafe Leopold vind ik daarom vreemd. In de buurt van het Oberoi en de Taj liggen veel exclusieve restaurants waar buitenlanders komen dus waarom gaan ze dan speciaal naar Leopold? De terroristen moeten de stad goed gekend hebben want anders kies je niet voor Leopold.
Nou ja, wat er echt is gebeurd zullen we niet te weten komen. De Indiase overheid zal nooit volledige openheid van zaken geven. Waarom zouden ze ook? De Indiase media zijn niet erg kritisch en gaan niet proberen om de onderste steen boven te krijgen. Ze schrijven braaf op wat de hoge overheidsbazen hun vertellen. Het blijft gissen. De komende dagen zullen de plaatselijke politici over elkaar heenrollen om op tv hun eigen verhaal te vertellen en persoonlijk profijt uit de situatie te trekken.
Vandaag is het nog even afwachten wat er gaat gebeuren. Ik denk dat de meeste mensen gewoon thuis blijven. Het is nu vrijdag en maandag zal iedereen wel weer gewoon aan de slag gaan. Of misschien morgen al want kantoren zijn hier ook op zaterdag open. Er is nog steeds angst dat er 'nog iets gaat gebeuren'. Ik heb trouwens nog niets gehoord over mensen die het land willen verlaten. Ook hoorde ik gisteren al mensen zeggen dat er misschien bewapende terroristen ontsnapt zijn die gaan proberen om de stad uit te komen. Dat soort geruchten houdt de mensen ook binnen.
Mijn broer stelt voor vandaag het volgende programma voor:
1. ochtendgymnastiek voor het hele gezin
2. broodjes bakken
3. sinterklaasliedjes zingen
4. kerstliedjes oefenen
5. sandra: scriptie schrijven!
6. marcel : indoor golf! (uhhh, mag het ook outdoor golf zijn?)
7. kinderen: skypen met oma en opa! (2 maal, eerst toneelstukje oefenen)
De BBC heeft trouwens een interessant filmpje gemaakt over de aanslagen Het gaat om het tweede deel van het filmpje.
Laatste update
Het is nu kwart voor zeven s'avonds in Mumbai en het is net donker geworden. Het lijkt er niet op dat de situatie al helemaal onder controle is. Eerder op de dag had de politie gezegd dat de brand in het Taj Hotel bedwongen was maar dat bleek toch niet het geval te zijn. Ook werden er nog schoten gehoord. Volgens de site van de Times of India zitten er nu nog 200 mensen vast in het Oberoi hotel. Echt afschuwelijk voor die mensen daar. Vanmiddag zijn we bij onze Franse buren geweest en hebben we geen t.v. gekeken. Ik weet dus niet wat de laatste ontwikkelingen zijn. We willen de t.v. ook niet constant op het nieuws zetten (al is de verleiding wel groot) vanwege de kinderen. De Indiaase t.v. zenders schromen niet om close ups van gedode terroristen in beeld te brengen. De kinderen zitten nu lief voor de t.v. Barbapapa te kijken. Volgens mij vonden ze het wel gezellig vandaag met ons de hele tijd in de buurt. Het is nog onzeker wat er morgen gaat gebeuren. Omdat de gijzeling nog steeds gaande is, denk ik dat de kantoren morgen ook dicht blijven.
De eerste evenementen zijn al afgezegd. Dit weekend organiseert de Duitse kamer van koophandel een grote kerstmarkt. Ik heb nog geen bevestiging gezien maar die zal hoogstwaarschijnlijk niet doorgaan. Voor zaterdagavond hadden we een uitnodiging voor een afscheidsfeestje van kennissen. Dat zou een hele happening worden, inclusief een Indiaase verkleedpartij. Marcel had al een Kurta met lungi aangeschaft maar die kunnen in de kast blijven hangen. In plaats van een feest in de tuin organiseren ze nu een ingetogen borrel binnen.
Update van vanochtend
Inmiddels is Marcel weer veilig thuis na de nacht doorgebracht te hebben in Colaba. Hij kwam om half 10 aanzetten. Hij is nog wat slaperig vanwege een kort nachtje zonder bed maar verder heeft hij alles goed doorstaan. Vannacht heeft hij tot half 5 de schoten gehoord bij het Taj Hotel. Ook kon hij vanaf het terras van het appartement de gloed zien van de brand op de bovenste etage van het hotel. Vanochtend is hij met twee andere Nederlanders meegereden naar Breach Candy. In de stad is het bijna uitgestorven. Overal zijn controles met zwaarbewapende agenten. De gijzeling in de hotels duurt nog steeds voort. Eigelijk komt daar maar heel weinig nieuws over naar buiten. Zowieso is het erg rustig op het nieuwsfront.
Wij blijven vandaag maar een dagje binnen en wachten af hoe de dag verder verloopt. De kantoren blijven ook dicht vandaag. Er is druk sms verkeer met de andere expats in de stad. Iedereen is vol verbazing over wat er is gebeurt. Ik heb het idee dat iedereen zich hier toch wel veilig voelde ondanks alle ongemakken van de stad. Dat veilige gevoel is nu in een klap verdwenen.
Ook vandaag zitten we weer aan de tv gekluisterd. De gijzelingen gaan nog steeds door. De politie gaat er blijkbaar vanuit dat het lang gaat duren. Net kregen we door dat de school morgen ook gesloten is. Ik heb het idee dat niemand vandaag de deur uitgaat. Vanaf ons balkon aan de voorkant kan ik in de verte de weg zien liggen en daar is het erg stil. Vanmiddag gaan we even langs bij onze buren. We kunnen naar elkaar zwaaien vanaf het balkon.
Op tv wordt druk gespeculeerd over wie er achter de aanslagen zitten. Uiteraard krijgt Pakistan ervan langs. India en Pakistan zijn al niet de beste vrienden en dit helpt niet om de relatie te verbeteren. Pakistan ontkent natuurlijk in alle toonaarden. De terroristen zijn met een boot gekomen en bij de Gateway to India aan land gegaan.
Na alle eerdere bomaanslagen in India zat het er natuurlijk aan te komen dat Mumbai ook aan de beurt zou komen met aanslagen. Dat is vanavond dus het geval. Het is nogal een chaos in de stad en dan met name in het zuiden van de stad. Er zijn op iets van 5 plekken aanslagen. De headline op tv is nu ' terrorists accross Mumbai'. Marcel zit vlakbij een van de hotels waar aanslagen zijn, het Taj hotel. Hij had daar een borrel met andere expats bij Henry Thams. Nu zit hij bij een Nederlander thuis die er vlakbij woont. Het is niet veilig om nu al naar huis te gaan omdat er nog terroristen rond lopen. Ook zitten er nog terroristen in het Taj hotel. Blijkbaar hebben ze in het hotel gijzelaars genomen. Dit is een grote schok voor de expatgemeenschap omdat het allemaal plekken zijn waar we dagelijks komen. Morgen is de school gesloten.
Op dit kaartje kun je zien hoe de stad in elkaar zit. Het Taj Hotel ligt in het zuiden van de stad. Als je op het kaartje klikt, wordt het groter. 
Het is nu overal op het nieuws. Erg spannend. Net zijn twee terroristen gepakt en inmiddels ook doodgeschoten. Blijkbaar vroegen ze naar de paspoorten van buitenlanders in het hotel, Britten en Amerikanen. Nu een explosie op het dak van het Taj hotel! Het is wel erg serieus. In het Oberoi hotel zitten nog twee terroristen met gijzelaars.
Het geheel zal wel een staartje krijgen. Met name voor wat betreft de scholen. Ik denk dat niemand de kinderen naar school zal willen brengen.
Het is nu inmiddels kwart voor 3. Marcel zit nog steeds bij een vriend in het zuiden in de stad en zal daar ook blijven slapen. Het is nog steeds niet duidelijk wie het zijn. Het is wel duidelijk dat ze achter westerlingen aan zitten en dat maakt dit heel anders dan andere bomaanslagen in Mumbai. Er zitten nu nog gijzelaars in het Oberoi hotel. Het is heel vreemd om hier nu voor de tv te zitten. Er gebeurt van alles op plekken die je goed kent. Het is nu midden in de nacht en het is afwachten hoe het morgen verloopt. Ik denk dat het overal doodstil zal zijn op straat. De verleiding is groot om maar de hele nacht voor de tv te blijven zitten maar dat is niet handig. Ik ga toch maar proberen te slapen. Marcel belde net nog en waar hij zit wordt het steeds drukker met mensen. Het is onmogelijk om vanacht vanuit het zuiden van de stad thuis te komen.
Het is redelijk bizar trouwens. Net was de man bij wie Marcel in huis zit, Toni, op het NOS nieuws. Mijn zussen wisten mij te vertellen dat Marcel daar nu lekker pasta zit te eten. Ik kom trouwens bij RTL nieuws vanavond om 23.38 uur.
Je weet dat je in Mumbai woont als je op ieder moment van de dag vaststaat in het verkeer. Het maakt eigelijk niet meer uit om hoe laat je de deur uitgaat. De ellende begint om negen uur s'ochtends. Tot 9 uur is het verkeer eigelijk wel prima. De mensen hier gaan laat naar kantoor. Als je voor half 10 je gezicht laat zien, ben je vroeg. Ook de winkels gaan pas laat open, gewoonlijk rond half 11.
Elke keer ben ik weer verrast door het grote aantal verkopers in winkels. In een klein winkeltje zie je zo maar vijf man achter de kassa staan. Als er iemand in de winkel komt, staat er altijd meteen een verkoper klaar om de klant te 'stalken'. Daar zijn ze heel goed in. Dan blijven ze constant een kleine meter achter je lopen en zodra ze zien dat je ergens naar kijkt, gaan ze dat voorwerp voor je pakken. 99% van de verkopers weet overigens helemaal niets zinnigs te vertellen over de spullen die ze verkopen. Als je naar een doosje staat te kijken, zeggen ze bijvoorbeeld: "that's a box. We also have green, purple, and yellow boxes". OK, dank voor deze informatie want dat had ik zelf ook al gezien. Ik ben niet kleurenblind.
Het gebrek aan kennis is de verkopers niet aan te rekenen. Dat houdt ik mijzelf altijd maar voor als ik dreig te ontploffen in een winkel. "Sandra, tel tot 10, het is niet hun schuld. Rustig blijven. Ze kunnen er niets aan doen". Meestal is mijn frustratie echter zo groot dat ik alsnog ontplof. Als ik weer buiten sta, voel ik mij dan super schuldig. Het probleem is - onder andere - een gebrek aan opleiding. Mensen worden bij bosjes aangenomen omdat het toch niets kost en vervolgens wordt er niets aan training gedaan. Ik ga zelf maar aan een cursus stressmanagement beginnen om mijn emoties beter in bedwang te kunnen houden bij het winkelen.
In het straatje waar wij wonen, woont deze labrador die dagelijks wordt uitgelaten door de honden 'walah'. Dat is een jongen of in dit geval een man die speciaal is aangenomen voor het verzorgen van de hond, inclusief het uitlaten. De hond is duidelijk dikke maatjes met een poes die niet van zijn zijde wijkt. Een voorbeeld van echte dierenliefde. Ik heb er nu maar eens een foto van gemaakt. 
